Johann Weyer (1515 – 1588 ): Father of modern Psychiatry
سرآغاز های پزشکی مدرن : طرح مفهوم “بیماری روان” درنگرش به “دیوانگی“
امروزه روانپزشکان بیان میکنند که “جنون به اَشکال متنوعی میتواند بُروز کند .” از افسردگی، اختلالات استرسی بعد از ضربه(PTSD) و فوبیاها گرفته تا اختلالات وسواسی و پارانویا همگی میتوانند منجر به روان-پریشی و نهایتا سایکوز بشوند. حتی گاها جوامعی دچار جنون همگانی میشوند.
در قرون وسطی در اروپا بسیاری از افرادی که دچار توهم و حالتهای رفتاری غیرعادی میشدند با اِتهام جادوگری و حلول روح شیطانی در آنها، مورد اذیت و آزار و شکنجههای وحشیانه قرارگرفته؛ و محکوم به مرگ و سوزاندن در آتش میشدند. گروههایی برای شکار این به اصطلاح جادوگران بسیج میشدند. حتی گاها تمام اهالی شهر یا روستایی این بیچارگان را شکار کرده و به دادگاههای تفتیش عقاید پاپی تحویل داده و با اشتیاق در مراسم سوزانده شدن آنها شرکت میکردند. گاها شکارچیان جادوگران حتی شکل ظاهری محاکمه قانونی آنها را نیز رعایت نکرده و رأسا آنها را به قتل میرساندند تا جامعه را از وجود شیطان و اَعوان و اَنصارش پاک کنند. بساط اعترافگیری از متهمین به جادوگری و تهمتزنی افراد به جادوگری در سراسر اروپا گسترده بود. بین سالهای ۱۵۵۰ تا ۱۷۵۰ میلادی بیش از ۲۰۰هزار تن در اروپا و آمریکای شمالی به اتهام جادوگری و فروختن روحشان به شیطان، معدوم شدند. متأسفانه زنان اکثریت این محکومین را شامل میشدند.
یکی از جذابترین شخصیتهایی که به مطالعه رفتار متهمین به جادوگری پرداخت و پیشگام در مبارزه بر علیه محاکمه و سوزاندن آنها شد، پزشک هلندی یوهان وهیر (۱۵۱۵-۱۵۸۸ میلادی) بود. او در زمانی میزیست که مظنونین به جادوگری تحت شکنجههای وحشیانه قرار میگرفتند.
بسیاری از مورخان علم او را “پدر روانپزشکی” می خوانند. وهیر در کتابش که در سال ۱۵۶۳ میلادی با عنوان :
De Prastigiis Daemonum et incantationibus ac Venificiis””
در مورد توهمات شیطانی و طلسمها و زهرها) به چاپ رسید برای اولین بار پدیده جنون و ساحران را از منظر روانشناسی مورد بحث قرار داد. او در این کتاب اعتقادات عجیب و غریب راجع به قدرتهای ماوراء طبیعی و تأثیر آنها در عملکرد افراد موسوم به “جادوگر” را رد میکند. دکتر وهیر به ویژه شکار ظالمانه جادوگران و شکنجه وحشیانه آنها توسط مقامات کلیسا را شدیدا مورد نکوهش قرار میدهد. او اولین کسی بود که واژه بیماری روان (mental illness) را در توصیف رفتارهای غیرطبیعی زنانی که به جرم جادوگری سوزانده میشدند، به کار برد.
اگرچه وهیر هیچگاه اصل وجود شیطان (devil) را منکر نشد و حتی در کتابش مینویسد که برخی زنان سودایی یا مالیخولیایی از لحاظ روانی مستعد این هستند که طعمه شیطان قرار گیرند و در نتیجه دچار این توهم شوند که در آیینهای جادوگری و اعمال جادویی شرکت داشتهاند (درحالیکه در واقع این اعمال را انجام ندادهاند و صرفا دچار توهم یا illusion شدهاند). به همین دلیل وهیر تأکید میکند که هرگاه فردی یا زنی به جادوگری متهم میشود، باید ابتدا مورد مشاوره با پزشکان قرار گیرد. در واقع رهیافت انسانی یوهان وهیر به درمان جادوگران، طلیعه معاینات روانپزشکی (Psychiatric examination)
مدرن گردید.
البته در جامعه قرون وسطایی آن روز رهیافت روان-درمان گرانه دکتر وهیر مورد انتقاد قرار گرفت و کلیسا کتاب او را در فهرست کتب ممنوعه قرار داد.