مکانیسم آنتیکیثرا؛ قدیمیترین رایانه باستانی ساخته شده به دست بشر
سیر و سلوک ذهن بشری شگفتانگیز است. انسان به محض نَشو و نما بر روی کره زمین بر آن شد تا از اسرار طبیعت آگاه شود و از ساز و کار پدیدههای آن رمزگشایی کند. در سنگ نبشتههای بابلیان قدیم، ریاضیات چرخههای ۶۸۵۸ روز و ۸ ساعته ساروس[1] که آنها را قادر به پیشگویی کسوف[2] میکرد، تشریح شده است (کسوف وقتی رخ میدهد که ماه حائل بین زمین و خورشید میشود و بخشی از زمین در سایهای که ماه بهطور کامل یا جزئی جلوی نور خورشید را میگیرد، فرو میرود).
در سال ۱۹٠۱ غواصان در عمق دریای اِژه از میان تکههای یک کشتی باستانی غرق شده یونان متعلق به قرن اول پیش از میلاد حوالی جزیره آنتیکیثرا[3]، قطعهای فلزی پیدا کردند که به نظر میآمد یک ابزار پیچیده باستانی باشد. بررسی بیشتر با X ray نشان داد که این دستگاه حاوی ۳۷چرخ دنده است ومدلسازیها نشان داد که این وسیله در واقع یک کامپیوتر آنالوگ باستانی و قدیمیترین رایانه (مکانیکی) ساخته شده به دست بشر در قرن یک قبل از میلاد بوده است. مهمترین کارکرد این رایانه آنالوگ که احتمالا هیپارخوس دانشمند نجوم برجسته آن زمان و دستیارانش از آن استفاده میکردهاند، محاسبه چرخههای ساروس و پیشبینی مهمترین وقایع نجومی مانند کسوف و خسوف بوده است.
طی قرون بعدی با پیشرفت ریاضیات و فیزیک نجومی و با استفاده از ابر رایانههای مدرن، پیشگویی کسوف با دقت تمام میسر شده است.
موسسه ترویج دانش فخر سپهر
[1] Saros Cycles
[2] Solar eclipse
[3] Antikythera